اسلام آباد – 09 ڊسمبر (اي پي پي) وزيراعظم عمران خ??ن چيو آه?? ته دنيا افغان عوام جي مشڪلاتن جو احساس ڪري، افغانستان کي انساني بحران کان بچائڻ جي ضرورت آه??، ڀارت بندوق جي زور، طاقت جي استعمال ۽ ظلم جي ذريعي ڪشميرن کي نٿو دٻائي سگهي، آر ايس ايس جي هوندي ڀارت کي ڪنهن ٻاهرين دشمن جي ضرورت نه آه??، پهرين به سرد جنگ سان دنيا کي تمام گهڻو نقصان ٿيو، پاڪستان هاڻي ڪنهن بلاڪ جو حصو نه بڻجندو، دنيا ۾ واپاري مفاد موسمياتي تبديلين جي اثرن کي منهن ڏيڻ لاءِ گهربل قدمن جي راهه ۾ رڪاوٽ آه??، اسان کي تحقيق جي فروغ ۽ ٿنڪ تينڪس جي ذريعي اهڙو متفقه بيانيو سامهون آڻڻو پوندو جيڪو اسان جي قوم جي ترجماني ڪري. اهڙن خيالن جو اظهار هن انسٽيٽيوٽ آف اسٽريٽجڪ اسٽيڊيز ۾ ”هڪ پرامن ۽ خوشحال ڏکڻ ايشيا“ جي موضوع تي ڪانفرنس جي افتتاحي سيشن کي خطاب ڪندي ڪيو. وزيراعظم خطي خاص طور تي افغانستان جي صورتحال جو ذڪر ڪندي چيو ته افغانستان جي صورتحال جي اسان کي تمام گهڻو فڪر آه??، اتي خانه جنگي جو خدشو هو، سويت جنگ ۾ 2 لک افعان شهري مارجي ويا، پاڪستان کي به پناهگيرن جو بار برداشت ڪرڻو پيو هو، افغانستان ۾ هن ڀيري تباهي جو خدشو هو پر خوش قسمتي آه?? ته ايئن نه ٿيو. افغانستان کي انساني بحران کان بچائڻو پوندو. افغانستان جا اثاثا منجمند آه??، ان جو بئنڪاري نظام مفلوج ٿي چڪو آه??، ان جا اثر افغان عوام تي پوندا،
هن چيو ته او آءِ سي جي پرڏيهي وزيرن جو ايندڙ هفتي اجلاس ٿي رهيو آه??، پاڪستان پوري ڪوشش ڪري رهيو آه?? ته دنيا کي ٻڌائي ته هو طالبان کي پسند ڪري يا نه ڪري، 4 ڪروڙ افغان عوام جو احساس ڪري ۽ اهو سمجهڻ گهرجي ته جيڪڏهن اهي ئي حالتون رهيون ت?? انهن ت?? ڇا گذرندو. آمريڪا کي به اهو سمجهڻ گهرجي ته افغانستان جا اثاثا منجمند ڪرڻ ۽ ان جي معيشت جي گهٽجڻ سان انساني بحران پيدا ٿيو ته ان جو نقصان سڀني کي ٿيندو ۽ پاڪستان سڀن کان وڌيڪ متاثر ٿيندو. ايران ۾ به هن وقت پناهگيرن جو وڏو مسئلو آه??، يورپ کي به پناهگيرن جي ڪري مسئلا درپيش آه??، افغانستان جي عوام 40 سالن کان هر قسم جي مشڪلاتن کي منهن ڏئي رهي آه??، پاڪستان انهن جي مشڪلاتن کي گهٽ ڪرڻ لاءِ پنهنجو ڀرپور ڪردار ادا ڪندو. افغانستان ۾ امن اسان جي مستقبل لاءِ تمام اهم آه??، وچ ايشيائي ملڪن سان اسان جو رابطو آه?? ۽ وچ ايشيا جا سمورا ملڪ گوادر جي رستي واپار کي فروغ ڏيڻ چاهين ٿا، ان سلسلي ۾ اسان جا معاهدا ٿي چڪا آه??، پاڻ ۾ گڏيل رابطي جي لاءِ افغانستان ۾ امن جي سخت ضرورت آه??، وزيراعظم چيو ته سي پيڪ پاڪستان جي لاءِ هڪ وڏو موقعو آه??، ان مان اسان فائدو کڻي رهيا آه??ون، هن چيو ته هن وقت حالتون سرد جنگ طرف وڃي رهيون آه?? ۽ بلاڪس بڻجي رهيا آه??. پاڪستان کي اهي بلاڪس بڻجڻ کان روڪڻ جي پوري ڪوشش ڪرڻ گهرجي ۽ اسان کي ڪنهن بلاڪ جو حصو نه بڻجڻ گهرجي. پهرين به سرد جنگ سان دنيا کي تمام گهڻو نقصان ٿيو، پاڪستان نٿو چاهي ته اسان گذريل ڀيري وانگر هن ڀيري به سرد جنگ جو شڪار ٿيون. ايران ۽ سعودي عرب جي وچ ۾ تڪرار جي حل لاءِ به پاڪستان پنهنجو ڀرپور ڪردار ادا ڪيو جنهن کي ٻنهي ملڪن ساراهيو. وزيراعظم چيو ته آمريڪا ۽ چين جي وچ ۾ سرد جنگ جي حوالي سان فاصلا وڌي رهيا آه?? ۽ اسان جي ڪوشش آه?? ته انهن وڌندڙ ويڇن کي گهٽ ڪريون، واپار ۾ مقابلو دنيا ۾ سدائين رهيو آه?? پر اس??ن چاهيون ٿا ته حالتون ان طرف نه وڃن جهڙي طرح سوويت يونين، آمريڪا ۽ اولهندي ملڪن جي وچ ۾ رهيا آه??، وزيراعظم چيو ته ڏکڻ ايشيا ۾ سڀ کان وڏو مسئلو ڪشمير آه?? جنهن ت?? اسان ڀارت سان ڳالهه ٻولهه جي پوري ڪوشش ڪئي، نريندر مودي کي ٽيلي فون به ڪيو پر هو پاڪستان طرفان امن جي خواهش کي ڪمزوري سمجهڻ لڳو. وزيراعظم چيو ته ڀارت ۾ آر ايس ايس جو نظريو رکندڙ حڪومت آه?? ۽ هڪ نظريي سان اسان جو مقابلو آه?? ان لاءِ مشڪل آه?? ته هو اسان سان ڪا ڳالهه ٻولهه ڪري. جيڪو ڀارت ۾ ٿي رهيو آه?? اهو ڪشمير ئي نه پر ڀارت جي عوام لاءِ به برو ٿي رهيو آه?? ۽ اهو هندستان جي ماڻهن جي به بدقسمتي آه??. ڀارت ۾ 50 کان 60 ڪروڙ ماڻهن کي ٻئي درجي جو شهري سمجهيو پيو وڃي، انساني تاريخ ۾ ڪڏهن ائين ناهي ٿيو ڪٿي ايتري وڏي آبادي کي ٻي درجي جو شهري سمجهيوو ڃي، ان جا ڀارت جي معاشري جي لاءِ سنگين اثر پوندا، ڀارت ۾ آر ايس ايس جو نظريو پائيدار نه آه??، آر ايس ايس جي هوندي ڀارت کي ڪنهن ٻاهرين دشمن جي ضرورت نه آه??، آر ايس ايس ڀارت جي ورڇ جو نظريو ڏنو آه??،
وزيراعظم چيو ته اسان جي حڪومت موسمياتي تبديلين جي اثرن کي منهن ڏيڻ لاءِ تمام گهڻو ڪم ڪيو آه??، 2013ع ۾ خيبرپختونخوا ۾ بلين ٽري سونامي منصوبو شروع ڪيو ويو،هماليا جا گليشيئرز قراقرم جي گليشيئرز کان وڌيڪ تيزي سان پگهرجي رهيا آه??، ماضي ۾ پاڪستان ۾ ان مسئلي کي سنجيدگي سان ناهي ورتو ويو. پاڪستان موسمياتي تبديلي جي اثرن کان سڀ کان وڌيڪ متاثر 10 ملڪن ۾ شامل آه??، ڀارت به ان کان شديد متاثر ٿي رهيو آه??، پاڪستان ۽ ڀارت ٻنهي کي گڏجي موسمياتي تبديلي جي اثرن کي منهن ڏيڻ لاءِ قدم کڻڻ گهرجن. موسمياتي تبديلي جي اثرن کي منهن ڏيڻ لاءِ عالمي اڳواڻن ۾ سنجيدگي نظر نه اچي رهي آه??، دنيا ۾ واپاري مفاد موسمياتي تبديلي جي اثرن کي منهن ڏيڻ لاءِ گهربل قدمن جي راهه ۾ رڪاوٽ آه??. پاڪستان جي ماحول لاءِ مضر گئسن جي اخراج ۾ حصو انتهائي گهٽ آه??، ڀارت بجلي جي وڌيڪ پيداوار ڪوئلي مان حاصل ڪري رهيو آه??، موسمياتي تبديلي جي منفي اثرن جا سنگين نتيجا سامهون اچي رهيا آه??. پاڪستان هن وقت تائين ان حوالي سان جيڪي به قسم کنيا آه?? انهن کي پوري دنيا ۾ ساراهيو ويو آه??. اسان جي خطي ۾ سياسي اختلافن جي ڪري اوپار به گهٽ آه?? ۽ موسمياتي تبديلي جي اثرن جي حوالي سان به اسان هڪ ٻي سان ڳنڍيل آه??ون. اسان جي خواهش آه?? ته اسان ڀارتي حڪومت سان منطق سان ڳالهيون ڪري پنهنجي مسئلن جو حل ڪڍي سگهون. وزيراعظم چيو ته اسان جو سڀ کان وڏو مسئلو ڪشمير آه??، ڪشمير جو مسئلو بندوق ۽ بم سان نه ڳالهين سان حل ٿيندو، ڀارت بندوق جي زور، طاقت جي استعمال ۽ ظلم جي ذريعي ڪشميرين کي دٻائڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آه?? ان ۾ هو ڪڏهن ڪامياب نه ٿيندو، وڏي آبادي جي خلاف ڪو به کٽي نٿو سگهي جيڪڏهن اهڙي طرح ٿي سگهي ٿو ته آمريڪا کي افغانستان ۾ ڪاميابي حاصل ٿي وڃي ها ڇو ته آمريڪا کان وڌيڪ ڪنهن وٽ طاقتور فوج نه آه??، اسان اميد ڪريون ٿا ته ڀارت ۾ هڪ اهڙي حڪومت ايندي جنهن سان اسان ويهي ڳالهين جي ذريعي ڪشمير جو مسئلو حل ڪريون. وزيراعظم چيو ته لاهور ۾ تمام گهڻي آلودگي آه?? پر دهلي کان وٺي پنجاب تائين پورو علائقو آلودگي جي لپيٽ ۾ آه??، جيستائين ٻئي ملڪ گڏجي قدم نه کڻندا آلودگي تي ضابطو نٿو آڻي سگهجي، وزيراعظم چيو ته اسان کي هن وقت تحقيق ۽ ٿنڪ ٽينڪ جي گهڻي ضرورت آه??، اسان جي يونيورسٽين ۾ تحقيق تي وڌيڪ ڪم ٿيڻ گهرجي. سمنڊ پار پاڪستاني اسان جو وڏو اثاثو آه??، اسان کي انهن جي صلاحيتن مان به فائدو کڻڻ گهرجي ته جيئن اسان جي ملڪ مان اهڙو بيانو ٻاهر وڃي جيڪو اسان جي قوم جي نمائندگي ڪري،
وزيراعظم چيو ته ملڪ ۾ انسٽيٽيوٽ آف اسٽريٽجڪ اسٽيڊيز وانگر ٿنڪ ٽينڪس جي وڌيڪ ضرورت آه??، 1960ع جي ڏهاڪي ۾ هڪ اعليٰ معيار جي منصوبابندي ڪميشن تحت ملڪ ۾ سڀ کان وڌيڪ اقتصادي ترقي ٿي ۽ ملائيشيا جهڙن ملڪن پاڪستان کي پنهنجي لاءِ رول ماڊل سمجهندا هئا پر ان کانپوءِ ان ڏس ۾ اسان جي صلاحيت گهٽ ٿيندي ويندي، ٻاهر کي آئيڊياز کي اختيار ڪيو ويو جڏهن ت?? مقامي سطح تي ٿنڪ ٽينڪس تي ڌيان نه ڏنو ويو ۽ جڏهن ملڪ ۾ ٿنڪ ٽينڪس ئي نه هجي ته پوءِ ٻاهرين رجحانن جو اسير بڻجي ويندا آه??، ان کانپوءِ ميڊيا کي به آگاهي ڏيڻ جي ضرورت آه??، تحقيق کي فروغ ڏيڻ گهرجي، تحقيق کانپوءِ پنهنجو موقف دنيا جي سامهون ميڊيا جي ذريعي موثر طريقي سان اجاگر ڪري سگهجي ٿو ڇو ته ماڻهو معاملن کان آگاهي کانسواءِ تبصرا ڪندا رهندا آه??، ان سان عوام به گمراهه ٿيندي آه?? ۽ ملڪ ۾ يڪجهتي جي فضا قائم ناهي ٿيندي ۽ اهو به پتو ناهي پوندو ته قومي مفاد ڪهڙو آه??، اميد آه?? ته غير ملڪي اسڪالرز جي اچڻ ۽ ان حوالي سان پيش ڪيل تجويزن سان پنهنجو پاڻ کي بهتر انداز ۾ دنيا جي سامهون پيش ڪري سگهنداسين. هن چيو ته دنيا اسان جي باري ۾ ڪا راءِ قائم ڪري ان بدران اسان کي پنهنجي موقف کي واضح ڪرڻ گهرجي، وزيراعظم چيو ته نائين اليون کانپوءِ آمريڪا ۾ ٿنڪ ٽينڪس پاڪستان ت?? تنقيد ڪرڻ شروع ڪري ڇڏي جيتوڻيڪ کين نه ته حقيقتن ۽ نه ئي اسان جي تاريخ ۽ ثقافت جو ڪو علم هو، هو ڪنهن کي انتهاپسند ۽ ڪنهن کي بنياد پرست قرار ڏيندا آه?? ۽ ڪڏهن اسلامي بم جي ڳالهه ڪندا آه?? اهو صرف ۽ صرف اسان جي خلاف بي بنياد پروپيگنڊا آه??، هڪ طبق?? اهو آه?? جيڪ?? اهو سمجهي ٿو ته اولهه مان جيڪو به ايندو آه?? اهو سڀ ٺيڪ آه?? ۽ ٻيو طبق?? اهو آه?? جيڪو اولهه مان ايندڙ هر شيءَ کي رد ڪري ڇڏيندو آه?? ۽ اهو ان جي ڪري ٿيندو آه?? ته اسان پنهنجي حقيقي سوچ کي پرواڻ ناهي چاڙهيو ۽ مختلف موقف اختيار ڪندا رهياسين،
وزيراعظم چيو ته ٻاهر ويهي ڪجهه ماڻه?? اهو چوندا آهن ت?? پاڪستان سڀني کان وڌيڪ خطرناڪ ملڪ آه??، وزيراعظم چيو ته اس??ن چاهيون ٿا ته اسان هڪ سوچيل سمجهيل موقف دنيا جي سامهون پيش ڪريون، پاڪستان اسلام جي نالي تي قائم ٿيو آه?? ۽ اسلام جي حقيقت ڇا آه?? ان کي دنيا جي سامهون صحيح طور تي اجاگر ڪرڻ لاءِ اسان کي ٿينڪ ٽينڪس جي ضرورت آه??. موجوده حڪومت رحمت اللعالمين ﷺاٿارٽي قائم ڪئي جنهن تحت اسلام لاءِ بهترين ڪم ٿي رهيو آه?? هن چيو ته امن ۽ خوشحالي جو پاڻ ۾ گهرو تعلق آه??، جيڪو جنگين سان مسئلا حل ڪرڻ جي ڪوشش ڪندو آه?? ان کي تاريخ جو پتو ناهي هوندو ان جا انداز غلط ٿي ويندا آه??، جنگين سان مسئلا حل ڪرڻ جي خواهش رکندڙ پنهنجي هٿيارن جي ڪري تڪبر ۾ مبتلا ٿيندا آه??، اهي انسانيت جو ناهن سوچيندا، افغانستان ۽ اسان جون حالتون سڀني جي سامهون آه??، افغانستان ۾ جنگ جي ڪري مشڪلاتن جو سڀني جي سامهون آه??، آخري گهڙي تائين پوري ڪوشش ڪرڻ گهرجي ته مسئلا ڳالهين جي ذريعي حل ٿين، افتتاحي سيشن کي پرڏيهي وزير شاهه محمود قريشي به خطاب ڪيو.
.jpg)
